وینستون چرچیل که بود
وینستون چرچیل یک کدام از مهم‌ترین شخصیت های نصفه در آغاز قرن بیستم هست بطوریکه روزنامه تایم در سال 1949 از وی تحت عنوان « مرد نیمهٔ نخستین قرن بیستم » نام برده است . سیاستمداری که در در اولِ لشکرکشی هیتلر به کشورهای اروپایی در قبال زیاده های خواهی های وی ایستادگی کرد و در این جهت با بضاعت و توان های سخنوری حاذق خویش توانست طیف گسترده ای از سیاسیون و مردمان بریتانیا را متحد کند تا به‌دنبال چه بسا از وی تحت عنوان آرم توطئه گری هم یاد شود!
سینما هم با ساخت اثر ها متفاوت در رابطه چرچیل , تاکنون قسمت های گوناگونی از معاش این سیاستمدار را به تصویر کشیده است . اخیراً در سال 2017 هم اثری با تیتر « چرچیل » با بازی برایان کاکس در نقش چرچیل به نمایش درآمد که علی رغم بازی شایان توجه کاکس , اثر قابل اعتنایی فقدان و نتوانسته بود آنطور که سزاوار این شخصیت اصلی مورخ بریتانیاست , معاش او‌را به تصویر بکشد . حال فیلم « بدون‌نور ترین ساعت » به نمایش درآمده که اینبار جو رایت آن را کارگردانی نموده است .
ماجرا فیلم ابتدا دوران نبرد جهانی دوم در سال 1940 چهره میدهد . یعنی جایی که نویل چمبرلین ( رونالد پیکاپ ) از جایگاه ابتدا وزیری بریتانیا استعفا میدهد و وینستون چرچیل ( گری اولدمن ) به جای وی به رده در آغاز وزیری میرسد . شخصی سرسخت و مرموز که برخلاف سیاست های چمبرلین , خاطر مماشات با آلمان را ندارد ولی در این طریق مخالفانی در پارلمان دارااست که می بایست آنان‌را راضی به حمایت از سیاست هایش کند و . . .
« بدون نور ترین ساعت » اثری جنگی به شمار نمی رود و قرار نیست به پیکار و ویرانی های آن بپردازد . از این جهت مجموع اتفاقاتی که در قصه چهره میدهد بطور بی نقص در باب معاش سیاسی چرچیل در زمان با اهمیت نبرد جهانی دوم میباشد . البته خلل نمایشنامه هنگامی واضح می شود که مخاطب نیاز به اخذ جزئیات بیشتری در رابطه تنش های صورت داده در فیلم پیدا می نماید . در واقع فیلم عامدانه از پرداخت به بخش‌های مهم معاش چرچیل خودداری کرده تا پارلمان و اتفاقات باطن آن به مسئله اساسی اثر مبدل گردد البته این تصمیم قابل قبولی برای ساخت یک اثر سینمایی در رابطه وینستون چرچیل نیست چراکه باعث به ناقص ماندن تصویر بیان شده از این سیاستمدار شده است که مشخصاً هر اقدامش به چند مبادرت دیگرش دارای ارتباط بود!
انگیزه و راه و روش فیلم , اتصال خط پارلمان بریتانیا در سالیان نزاع جهانی دوم به شرایط سیاسی کنونی این مملکت میباشد یعنی جایی که درحال حاضر بریتانیا از اتحادیه اروپا بیرون شده و تضارب های خاص به خویش را پشت راز می‌گذارد . انگیزه ماجرا خیر داستان بخش مهمی از مورخ بریتانیا که با برکنار چمبرلین و روی عمل داخل شدن چرچیل , بلکه دارای ارتباط کردن حالت پیشین و درحال حاضر بریتانیاست که همین مورد باعث شده تا در فیلم سخنرانی های زیادی را شاهد باشیم که مشابه به صادر شدن بیانیه بدون واسطه به تماشاگر هست بطوریکه چه بسا این گمان میرود که وی بایستی در‌این موقعیت از از صندلی برخاسته و تمام هوش و حواسش را معطوف به نوشته سخنرانی کند . احتمالا در صورتیکه سازندگان کمتر به‌دنبال فصل مشترک پیشین و حالا در اثر می بودند , نمایشنامه می توانست اثر گوشه ای به مراتب بیشتری داشته باشد .
« بدون نور ترین ساعت » اگر چه یک اثر بیوگرافی به حساب آورده می شود ولی در ارائه چهره‌ای صادقانه از وینستون چرچیل کوتاهی نموده است . علی رغم آنکه جزء مورخ بریتانیا مانند فشار به سیاست های چرچیل به وسیله پارلمان به خیر در فیلم منعکس شده و اختلاف بینش وی با نویل چمبرلین بر رمز رای زنی با هیتلر و مماشات با وی مطرح می‌گردد , البته در غایت فیلم پارلمان و سیاستمداران بریتانیا را به یک سو که معمولاً نادرست و سیاهی و عاقبت شان است سوق میدهد و در طرف دیگر چرچیل را مظهر سیاست های صحیح و در واقع با شخصیت ترین عضو سیاسی آن دوران بریتانیا معرفی می کند که به لحاظ میرسد در مغایرت با آنچه باشد که از مورخ بر جای ما‌نده است . چرچیل هیچوقت آنچنان که در « بدون‌نور ترین ساعت » به تصویر کشیده یک پارچه , قابل اطمینان و فارغ از ناکامی نبوده است!
متاسفانه فیلم به شخصیت های تکمیل کننده روایت هم اعتنای چندانی نکرده اگر که میشد با پرداخت خوبتر و تعاملشان با چرچیل , به فهم و شعور بهتری از حالت در آغاز وزیر بریتانیا رسید . بازیگران نقش تکمیل کننده فیلم مثل لیلی جیمز در نقش منشی و کریستین اسکات توماس در نقش همسر چرچیل , هر چند قرار است بیان‌کننده خوی وی در خلوت این سیاستمدار باشند البته حضورشان به خوی تیم تصاویر سطحی مبدل شده که در تعارض با منش کلی فیلم میباشد . در واقع فیلم در جهت به تصویر کشیدن بحران های سیاسی چرچیل در رویا رویی با سیاستمداران انگلیسی در پارلمان است به همین منظور حضور شخصیت های مکملی مثل الیزابت و کلمنتاین نتوانسته تاثیرگذاری موجهی بر جریان روایت داشته باشد .
با اینحال سوای نمایش نامه ناسیونالیستی اثر , بایستی ذکر کرد که « بدون نور ترین ساعت » در قسمت های فنی و مخصوصاً در بخش فیلمبرداری اثری قابل ثنا و دیده نواز است . فیلمبرداری های بی توقف جو رایت که مثال کم مثل آن را قبلاً در فیلم « تاوان » شاهد بوده ایم , اینبار هم تکرار شده تا در بخش فیلمبرداری , « بدون‌نور ترین ساعت » اثر قابل ستایشی باشد . پباده سازی صحنه هم به نیکی انجام گرفته و به خیر و خوبی سالیان نبرد جهانی دوم را تداعی می نماید .
البته برگ چیره فیلم که احتمالاً مشکلات فیلم نامه را کمرنگ خواهد کرد , حضور گری اولدمن در نقش وینستون چرچیل است که یکی شایسته ترین بازیهای اولدمن در دوران بازیگری اش را رقم زده است . اولدمن که در نقش چرچیل غیرقابل شناسایی است , توانسته با تقلید بدون نقص طریق تکان و ابلاغ چرچیل , به چهره ای ظریف از وی در فیلم رسد و بطور جدا یکی نامزدهای اسکار سال جاری خواهد بود . پیش از وی برایان کاکس هم در فیلم « چرچیل » به نیکی توانسته بود ایفاگر نقش چرچیل باشد ولی اثر مذکور حتی‌در مقایسه با « بدون‌نور ترین ساعت »